23 ธ.ค. 2559 กลุ่มงานสื่อสารสังคม สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) รายงานว่า วันนี้ (23 ธ.ค.59) ในการแถลงมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ 9 จัดขึ้นภายในงานสมัชชาสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ 9 พ.ศ.2559 ณ ศูนย์การประชุมอิมแพคฟอรั่ม เมืองทองธานี จังหวัดนนทบุรี  นพ.ศุภกิจ ศิริลักษณ์ ประธานกรรมการจัดสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ กล่าวถึงภาพรวมการจัดงานที่ผ่านมาว่า มีผู้เข้าร่วมการประชุมทั้งสิ้น 2,300 คน จาก 280 เครือข่าย เป็นการดำเนินงานเพื่อรับฟังความคิดเห็นใน 4 ระเบียบวาระ ได้แก่ 1)การจัดการและพัฒนาที่อยู่อาศัย ชุมชน และเมืองเพื่อสุขภาวะ 2)น้ำดื่มที่ปลอดภัยสำหรับประชาชน 3) การสร้างเสริมสุขภาวะเด็กปฐมวัยด้วยการบูรณาการอย่างมีส่วนร่วม และ 4) สานพลังปราบยุงลายโดยใช้พื้นที่เป็นฐาน ซึ่งทุกประเด็นได้รับความสนใจเป็นอย่างมากเนื่องจากเป็นเรื่องใกล้ตัวที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของผู้คนในทุกระดับ รวมถึงกิจกรรมอื่นๆ ที่น่าสนใจ ทั้งการเสวนาบริเวณลานสมัชชาสุขภาพ เวทีนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วม การรายงานการติดตามความก้าวหน้าการดำเนินงานตามมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติที่ผ่านมา เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ หาจุดอ่อน จุดแข็ง และปรับปรุงแนวทางในการดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพในปีต่อๆ ไป

โดยการจัดงานในปีนี้ยังพิเศษกว่าครั้งที่ผ่านมา เนื่องจากได้เพิ่มในส่วนกิจกรรมเสียงจากภาคี เพื่อเป็นการสะท้อนเสียงจากเครือข่ายไปถึงผู้ดำเนินนโยบาย ซึ่งตลอดระยะเวลา 3 วันของการจัดงาน ตัวแทนเครือข่ายได้เข้าร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างเหนียวแน่นและต่อเนื่อง โดยพัฒนาการที่เห็นได้ชัด คือ สมาชิกเครือข่ายที่เข้าร่วมเข้าร่วมสมัชชาสุขภาพแห่งชาติในปีนี้ทุกประเด็นมีการเตรียมตัวมาก่อน แต่ละคนทำความเข้าใจในประเด็นที่สนใจมาเป็นอย่างดี

นพ.กิจจา เรืองไทย ประธานอนุกรรมการดำเนินการประชุมคณะที่ 1 กล่าวว่า จากข้อมูลการทำงานของสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ พบว่า การเข้าถึงน้ำดื่มที่สะอาดปลอดภัยในราคาที่เป็นธรรม เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นแทบจะทุกภูมิภาคของประเทศไทย ตั้งแต่เรื่องน้ำดื่มในครัวเรือนที่ยังไม่ผ่านเกณฑ์คุณภาพทั้งด้านชีวภาพ ด้านกายภาพ ด้านเคมี ซึ่งมีความเสี่ยงต่อการปนเปื้อนของสารเคมีและเชื้อจุลินทรีย์ ที่อาจทำให้เกิดโรคอุจจาระร่วง โรคบิด และโรคอื่นๆ ซึ่งจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในวงกว้าง อีกทั้งประเทศไทยยังไม่มีการกำหนดมาตรฐานน้ำดื่มปลอดภัยให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน ขณะที่กฎหมายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องยังไม่มีการบังคับใช้อย่างมีประสิทธิภาพและไม่มีการบูรณาการร่วมกัน ซึ่งจากการพิจารณาระเบียบวาระร่วมกัน ที่ประชุมได้มีมติให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องหลักเรื่องนี้ ร่วมกันจัดทำมาตรฐานน้ำดื่มปลอดภัยให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน ทั้งน้ำดื่มในครัวเรือนและน้ำจากตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญอัตโนมัติ พร้อมกับประสานให้หน่วยงานในระดับท้องถิ่นจัดหาน้ำดื่มสะอาดให้เพียงพอต่อความต้องการของประชาชน รวมถึงกำหนดให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระดับชาติ ระดับจังหวัด ตลอดจนเครือข่ายสมัชชาสุขภาพพื้นที่และเครือข่ายคุ้มครองผู้บริโภค ร่วมกันจัดทำข้อมูลหรือรายงานการตรวจสอบเฝ้าระวังน้ำดื่ม และการแจ้งเตือนภัยน้ำดื่มไม่ปลอดภัยร่วมกันผ่านสื่อสาธารณะระดับชาติและท้องถิ่นที่ประชาชนเข้าถึงได้ด้วย

นพ.ชาญวิทย์ วสันต์ธนารัตน์ รองประธานคณะอนุกรรมการดำเนินการประชุมคณะที่ 1 กล่าวถึงมติที่ 2.3 การสร้างเสริมสุขภาวะเด็กปฐมวัยด้วยการบูรณาการอย่างมีส่วนร่วม กล่าวว่า จากการสำรวจของคณะทำงานพบว่า ในประเทศไทยมีหลายหน่วยงานที่ประสงค์จะเข้ามาแก้ปัญหาเรื่องสุขภาวะของเด็กปฐมวัย ทุกหน่วยงานมีแผนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเด็กแทบทั้งสิ้น สวนทางกับข้อมูลสุขภาพของเด็กปฐมวัยที่พบว่าเด็กในหลายพื้นที่มีปัญหาพัฒนาการตกต่ำ มีปัญหาเรื่องขาดสารอาหาร และเมื่อไปพิจารณาถึงแผนยุทธศาสตร์ของแต่ละหน่วยงาน พบว่า ยังมีปัญหาเรื่องขาดการเชื่อมโยงกัน ซึ่งจากการลงมติในที่ประชุมแล้วมีมติร่วมกันในภาพรวมว่า เราจะทำอย่างไรเพื่อเสริมสร้างพัฒนาการเด็กปฐมวัยให้สุขภาพดีทั้งจิต กาย และใจ เพื่อส่งต่อเด็กที่มีคุณภาพให้กับระบบการศึกษา ให้เด็กเติบโตเป็นวัยรุ่นและผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในอนาคต และคาดหวังว่าจะเกิดแนวทางสร้างเสริมสุขภาพวะเด็กปฐมวัย โดยสามารถเข้าถึงสถานศึกษา องค์ความรู้เรื่องอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง

ขณะที่ ปรีดา คงแป้นประธานอนุกรรมการดำเนินการประชุมคณะที่ 2 กล่าวว่า นอกจากเรื่องน้ำดื่มที่เป็นประเด็นร้อนอยู่ในขณะนี้ ประเด็นเรื่องที่อยู่อาศัยของผู้มีรายน้อยในเขตเมืองที่ถูกบรรจุในวาระการจัดการและพัฒนาที่อยู่อาศัย ชุมชน และเมืองเพื่อสุขภาวะ ยังเป็นอีกหนึ่งความกังวลใจของประชนในหลายพื้นที่ โดยเฉพาะกลุ่มที่อาศัยอยู่ในพื้นที่สาธารณะทั้งของรัฐและเอกชน จากการลงพื้นที่ของคณะทำงานพบว่า ปัญหาเร่งด่วนตอนนี้คือ การเตรียมหาที่อยู่อาศัยที่มั่นคงรองรับประชากรหลายพันครัวเรือนที่อาศัยอยู่ตามริมทางรถไฟ ซึ่งจะต้องย้ายออกจากพื้นที่ทันทีที่โครงการรถไฟรางคู่เริ่มก่อสร้าง ซึ่งจากการพิจารณาระเบียบวาระร่วมกัน ที่ประชุมได้มีมติให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องหลักทำงานและบูรณาการร่วมกันโดยเบื้องต้น ตั้งเป้าให้ทุกกลุ่มรายได้สามารถเข้าถึงที่อยู่อาศัยได้อย่างเหมาะสมตามบริบทพื้นที่ และในระยะยาวได้มีมติให้ปรับปรุงแผนยุทธศาสตร์ระดับชาติด้านการพัฒนาที่อยู่อาศัย ชุมชนและเมืองเพื่อสุขภาวะ โดยใช้กรอบของหลักการและ พันธกิจในการพัฒนาการอยู่อาศัยและเมืองสุขภาวะ และแต่งตั้งคณะทำงานขึ้นมาเพื่อขับเคลื่อนในทุกระดับ

ภารณี สวัสดิ์รักษ์ รองประธานคณะอนุกรรมการดำเนินการประชุมคณะที่ 2 กล่าวถึงมติ 2.4 สานพลังปราบยุงลาย โดยใช้พื้นที่เป็นฐาน โดยกล่าวว่า ปัญหาเรื่องความเจ็บป่วยจากไข้เลือดออกที่มียุงลายเป็นพาหะนำโรคนั้น ส่งผลกระทบโดยตรงทั้งมิติสุขภาพและการท่องเที่ยว แม้ว่าที่ผ่านมาจะเห็นว่าทั้งภาครัฐ ภาคประชาสังคมในแต่ละพื้นที่จะมีการดำเนินการกันอย่างเข้มแข็ง แต่ยังมีช่องว่างอยู่ในหลายมิติ ซึ่งจากการลงมติในที่ประชุมแล้วมีมติร่วมกันในภาพรวมว่า เพื่อให้เกิดการแก้ปัญหาเรื่องไข้เลือดออกอย่างยั่งยืน ได้แบ่งมติการดำเนินงานออกเป็น 5 กลุ่ม ได้แก่ 1) สานพลังปราบยุงลายในพื้นที่ โดยเริ่มจากในครัวเรือน ชุมชน 2) บูรณาการหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งในระดับพื้นที่และจังหวัดในเรื่องการสร้างองค์ความรู้ สร้างแผนยุทธศาสตร์และรายงานผลการดำเนินงานร่วมกัน 3) ทำงานร่วมกับคณะกรรมการเขตสุขภาพในท้องที่ 4) พัฒนางานวิจัยเรื่ององค์ความรู้ในการปราบยุงลายโดยมีเจ้าภาพหลักเป็นสถาบันวิจัยและระบบสาธารณสุข และ 5) เพื่อให้เกิดผลอย่างแท้จริงในทางปฏิบัติจำเป็นต้องมีมาตรการในทางกฏหมายเพื่อให้เกิดการบังคับใช้

ด้าน นพ.พลเดช  ปิ่นประทีป เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ กล่าวถึงการขับเคลื่อนประเด็นปัญหาต่างๆ ที่ถูกบรรจุเอาไว้ในมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ 9 นี้ว่า ระเบียบวาระทั้ง 4 มาจากการเสนอปัญหาจากเครือข่ายทั่วประเทศ ซึ่งทั้ง 4 เรื่องนี้เป็นปัญหาที่พบว่าหลายพื้นที่ ทุกระดับ มีร่วมกัน จากนั้นจะเข้าสู่กระบวนการจัดทำร่างมติและรับฟังความคิดเห็นจากสมาชิกสมัชชาสุขภาพ โดยในระดับจังหวัดก็มีกลไกรับฟังความเห็นโดยเฉพาะ ก่อนเข้าสู่ขั้นตอนรับฟังความคิดเห็นครั้งสุดท้ายในงานสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ก่อนออกเป็นมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ เพื่อนำเสนอเข้าสู่คณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ และคณะรัฐมนตรีให้นำไปขับเคลื่อนต่อในเชิงนโยบาย

“การส่งต่อมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติให้คณะรัฐมนตรีนำไปขับเคลื่อนต่อ หมายความว่านโยบายของรัฐที่ออกมานั้น มาจากปัญหาและความต้องการของประชาชนทั่วประเทศอย่างแท้จริง โดยมีสมัชชาสุขภาพแห่งชาติเป็นเครื่องมือสำคัญในการส่งผ่าน โดยไม่จำเป็นต้องรอให้นักการเมืองเข้ามาแก้ปัญหาให้ เรียกว่าเป็นนโยบายจากประชาชนและขับเคลื่อนโดยประชาชนอย่างแท้จริง” นพ.พลเดช กล่าว

นพ.พลเดช กล่าวเพิ่มเติมถึงสิ่งที่อยากให้ทุกภาคส่วนนำไปเป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อน คือ การน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้ทรงพระราชทานให้ไว้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตเพื่อการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน

อนึ่ง “สมัชชาสุขภาพ” คือ เครื่องมือพัฒนานโยบาย สาธารณะเพื่อสุขภาพที่เน้นการมีส่วนร่วม เกิดขึ้น ตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550 ถือเป็นแนวทางใหม่ของการพัฒนานโยบายสาธารณะตามระบอบประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม สมัชชาสุขภาพแบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ 1) สมัชชาสุขภาพแห่งชาติ 2) สมัชชาสุขภาพเฉพาะพื้นที่ และ 3) สมัชชาสุขภาพเฉพาะประเด็น โดย พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติได้กำหนดให้มีการจัดสมัชชาสุขภาพแห่งชาติเป็นประจำทุกปีอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง

23 ธ.ค. 2559 รายงานข่าวจาก กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 4 ส่วนหน้า (หรือ กอ.รมน.ภาค 4 สน.) แจ้งว่า วันนี้ (23 ธ.ค. 59) เมื่อเวลา 10.00 น. ที่ สำนักงานการศึกษาธิการภาค 8 ต.สะเตง อ.เมือง จ.ยะลา พล.ท.ชินวัฒน์ แม้นเดช รองผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 4 ส่วนหน้า เป็นผู้แทน พล.ท.ปิยวัฒน์ นาควานิช แม่ทัพภาคที่ 4 / ผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 4 เป็นประธานในพิธีเปิดกิจกรรมการฝึกอบรมโฆษกเยาวชน ตามโครงการฝึกอบรมโฆษกชาวบ้าน รุ่นที่ 13 ในระหว่างวันที่ 23 -25 ธ.ค.2559 เพื่อส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพเยาวชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ในการทำหน้าที่ประชาสัมพันธ์เรื่องราวดีๆ ที่เกิดขึ้น โดยมีเยาวชนโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้เข้าร่วมฝึกอบรมจำนวน 60 คน

รายงานข่าวจาก กอ.รมน.ภาค 4 สน. ยังระบุด้วยว่า สำหรับกิจกรรมฝึกอบรมโฆษกเยาวชนในครั้งนี้ เพื่อทำหน้าที่ประชาสัมพันธ์สร้างการรับรู้ของประชาชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ จนมาสู่ความร่วมมือสร้างสันติสุขที่ยั่งยืน โดยกิจกรรมในครั้งนี้ กองอำนวยการักษาความมั่นคงภายในภาค 4 ส่วนหน้า ได้เล็งเห็นความสำคัญของกลุ่มเยาวชนในสถานศึกษาว่าเป็นกลุ่มที่มีศักยภาพ สามารถช่วยเหลือสังคมและประเทศชาติได้ จึงได้ร่วมกับสมาคมเด็กและเยาวชน เพื่อสันติภาพชายแดนใต้ (กลุ่มลูกเหรียง), หน่วยเฉพาะกิจสันติสุข, หน่วยเฉพาะกิจจังหวัด, หน่วยเฉพาะกิจนาวิกโยธินกองทัพเรือ และโรงเรียนเอกชนสอนศาสนา เพื่อส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพเยาวชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้

กอ.รมน.ภาค 4 สน. ระบุด้วยว่า การอบรม ดังกล่าว จะทำให้เยาวชนในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ มีความรู้ ความเข้าใจหลักการประชาสัมพันธ์ที่ถูกต้อง สามารถขยายผลด้านการประชาสัมพันธ์ กับชุมชนในพื้นที่ ด้วยการนำเสนอข้อมูลข่าวสารได้ ถูกต้อง เป็นความจริง ในรูปแบบโฆษกเยาวชนที่ดี และมีส่วนร่วมในการเสริมสร้างความเข้าใจ เพื่อมุ่ง สานใจ สู่สันติสุขในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ต่อไป

23 ธ.ค.2559 จากกรณีการประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) มีวาระการพิจารณารายงานการพิจารณาศึกษาเรื่อง “การแก้ไขปัญหาระบบอุปถัมภ์ในระบบราชการไทยให้เป็นรูปธรรม” ของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาการศึกษาการแก้ไขปัญหาระบบอุปถัมภ์ในระบบราชการไทยให้เป็นรูปธรรม

สำนักข่าวไทย พล.ร.อ.ศักดิ์สิทธิ เชิดบุญเมือง ประธานกรรมาธิการฯ กล่าวรายงานว่า ปัญหาระบบอุปถัมภ์ของไทยสั่งสมมายาวนาน โดยเฉพาะในแวดวงราชการไทย ซึ่งระบบราชการถือเป็นเสาหลักที่สำคัญในการพัฒนาประเทศ จึงต้องมีกระบวนการให้ความเป็นธรรม แต่ยังไม่ประสบความสำเร็จ เนื่องจากประสบปัญหาจากผู้บังคับบัญชา ระบบอุปถัมภ์และไม่มีคดีตัวอย่าง จึงทำให้ผู้กระทำผิดไม่เกรงกลัวกฎหมาย

ประธานกรรมาธิการฯ กล่าวว่า ต้องมีแนวคิดเชิงยุทธศาสตร์เพื่อแก้ไขปัญหาระบบอุปถัมภ์ในระบบราชการไทย ผ่านกระบวนการปลูกฝังค่านิยม ปรับปรุงกฎหมาย ปฏิรูประบบราชการ สร้างการมีส่วนร่วมภาคประชาสังคม  ปรับปรุงกฎหมายและกฎระเบียบเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคล การแก้ไขระบบอุปถัมภ์และการทุจริตคอร์รัปชั่น ประกาศใช้กฎหมายโดยเร็ว มีกลไกลติดตามตรวจสอบการออกกฎหมาย ปรับปรุงกระบวนการคัดเลือกเพื่อแต่งตั้งนักบริหารระดับสูง

“ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ระบบราชการและวัฒนธรรมการทำงานของราชการยังคงถูกแทรกซึมด้วยระบบอุปถัมภ์ ในแวดวงข้าราชการไทย ยึดโยงกับความเชื่อเรื่องผู้ใหญ่ มีการฝากเนื้อฝากตัว ทดแทนบุญคุณ มีภาษิตมากมาย เช่น ข้าเก่าเต่าเลี้ยงทำให้ระบบอุปถัมภ์ฝังรากลึก มีเรื่องผลประโยชน์มาเกี่ยวพัน  ข้าราชการผู้น้อยวิ่งเข้าหาข้าราชการชั้นผู้ใหญ่  ส่วนข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ก็จะวิ่งหานักการเมือง ที่มีอำนาจแต่งตั้ง โยกย้าย นักธุรกิจก็วิ่งเต้นเสนอผลประโยชน์ตอบแทน โดยไม่คำนึงถึงหลักคุณธรรม ความเสมอภาค ความรู้ความสามารถ ทำให้ข้าราชการขาดขวัญกำลังใจ คนเก่งคนดี ไม่สามารถอยู่ในระบบได้ กลายเป็นช่องทางให้เกิดการทุจริตคอร์รัปชั่น ซึ่งระบบอุปถัมภ์ได้สร้างความเสียหายอย่างมาก” พล.ร.อ.ศักดิ์สิทธิ กล่าว

สำหรับข้อเสนอของคณะกรรมาธิการฯ มีข้อเสนอแนะเพื่อนำไปสู่การปฏิบัติ 4 ด้าน คือการดำเนินการด้านนิติบัญญัติ ปรับปรุงแก้ไขกฎหมายให้ทันสมัย ป้องกันการใช้ระบบอุปถัมภ์ ส่งเสริมระบบคุณธรรมในการพิจารณาแต่งตั้งและโยกย้ายบุคลากรภาครัฐ เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อการปฏิบัติ การดำเนินการด้านการบริหาร ใช้หลักธรรมาภิบาลเป็นหลักในการบริหารบ้านเมือง ยกระดับการแก้ไขปัญหาระบบอุปถัมภ์ในระบบราชการไทยเป็นวาระแห่งชาติ กำหนดข้อห้ามต่าง ๆ เหมือนบางประเทศเช่น การห้ามรับของขวัญ รับเลี้ยง รับสินบน หรือเล่นกอล์ฟ กับผู้มีส่วนได้ประโยชน์ หรือการห้ามข้าราชการที่เกษียณอายุราชการแล้ว เข้าไปรับทำงานเป็นที่ปรึกษาให้กับภาคธุรกิจเอกชน ที่ข้าราชการผู้นั้นเคยมีอำนาจอยู่ในหน่วยราชการนั้น ๆ ในระยะเวลาอย่างน้อย 2 ปี หลังจากเกษียณอายุราชการ และเห็นควรลดขั้นตอนระยะเวลาในกระบวนการด้านตุลาการและกระบวนการให้ความเป็นธรรม มีบทลงโทษที่เด็ดขาด และฝึกอบรมภาคราชการและเอกชน พร้อมกันนี้ยังเสนอให้จัดตั้งองค์กรกลางการบริหารงานบุคคล เพื่อเป็นกลไกในการควบคุมและกำกับดูแลให้การบริหารงานบุคคลภาครัฐ เป็นไปในมาตรฐานเดียวกัน มีความเป็นกลาง เป็นหน่วยงานอิสระที่ไม่ขึ้นกับฝ่ายบริหารหรืออยู่ใต้การบังคับ บัญชาของฝ่ายบริหารโดยตรง

สมาชิก สนช. หลายคนอภิปราย โดย กิตติศักดิ์ รัตนวราหะ สมาชิก สนช. กล่าวว่า ประเทศไทยเสพติดระบบอุปถัมภ์มายาวนาน และที่พบเห็นมากคือในกระทรวงศึกษาธิการ ที่มีการฝากเด็กเข้าโรงเรียน  ส่วนตัวเชื่อว่าร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่จะช่วยให้ประเทศไทยหลุดพ้นจากระบบอุปถัมภ์

กล้านรงค์ จันทิก สนช. กล่าวว่า ระบบอุปถัมภ์มาจากสภาพสังคมไทย ที่แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มผู้มีอำนาจและกลุ่มผู้ไม่มีอำนาจ กลุ่มผู้มีอำนาจวิ่งไปหาผู้มีอำนาจนักการเมืองเพื่อความอยู่รอด และเรามี 3 กฎ คือกฎหมาย กฎสังคมและกฎแห่งกรรม  ซึ่งขณะนี้กฎหมายไทยสามารถปราบปรามคอร์รัปชั่นได้ และถูกบัญญัติไว้ในร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ที่สำคัญยังเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการป้องกันคอร์รัปชั่น แต่การบังคับใช้กฎหมายยังประสบปัญหาหลายด้าน ขณะที่รายงานฉบับนี้ต้องเน้นเรื่องกฎสังคมให้ชัดเจนกว่านี้ ซึ่งจะทำให้ระบบอุปถัมภ์ลดน้อยลงได้

หลังการอภิปรายอย่างกว้างขวางที่ประชุมเห็นชอบให้ส่งรายงานดังกล่าวไปยังรัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อเป็นข้อมูลดำเนินการจัดทำกฎหมายต่อไป

"ผมก็อยากเห็นกฎหมายคอมพิวเตอร์นี่ มีการมารับฟังความคิดเห็นของคนที่ไม่เห็นด้วย อย่าไปมองว่าเป็นเรื่องการบิดเบือน อย่าไปมองว่าเป็นเรื่องการเมือง แต่ให้มองว่าข้อห่วงใยของคนที่คัดค้านจำนวนมากซึ่งเป็นคนรุ่นใหม่ที่เขามีต่อปัญหาว่าจะมีการใช้อำนาจรัฐเกินขอบเขตหรือไม่ จะแก้ไขกันอย่างไร"

สหภาพแรงงานพนักงานต้อนรับ ‘คาเธ่ย์ แปซิฟิค’ เรียกร้องยืดอายุการเกษียณจาก 55 ปี เป็น 65 ปี ชี้การเกษียณก่อนวัยที่เหมาะสมจะสร้างภาระให้สังคม และประสบการณ์ของลูกเรือสูงวัยจะมีประโยชน์ต่อความปลอดภัยของอุตสาหกรรมการบิน ทั้งนี้เคยเรียกร้องสำเร็จขยายอายุเกษียณจาก 45 ปี เป็น 55 ปี มาแล้วเมื่อปี 2551

อายุเกษียณ 'แอร์โฮสเตส' ของสายการบินที่น่าสนใจในเอเชีย

24 ธ.ค. 2559 โลกแห่งการทำงานยุคปัจจุบันที่กำลังเข้าสู่สังคมสูงอายุ ได้เกิดกระแสเรียกร้องการยืดระยะเวลาเกษียณ เพราะการเกษียณเร็วในหลายภูมิภาคอาจจะสร้างปัญหาให้กับคนทำงานเอง เช่นในภูมิภาคเอเชียที่ไม่มีสวัสดิการเงินชดเชยให้หลังเกษียณที่ดีเหมือนยุโรป ทำให้แม้แต่คนทำงานเองในหลายอุตสาหกรรมก็ยังออกมาเรียกร้องการยืดระยะเวลาเกษียณนี้ อย่างล่าสุดก็เกิดขึ้นในอุตสาหกรรมการบิน

65, I Can Flyเป็นแคมเปญรณรงค์เรียกร้องยืดอายุการเกษียณของพนักงานต้อนรับบนเครื่องบินหรือแอร์โฮสเตส ของสหภาพแรงงานพนักงานต้อนรับสายการบินคาเธ่ย์ แปซิฟิค (CPAFAU) เพิ่มจาก 55 ปี เป็น 65 ปี ทั้งนี้จากการรายงานของ South China Morning Postเมื่อปลายเดือน พ.ย. 2559 ที่ผ่านมาระบุว่าสายการบินคาเธ่ย์ แปซิฟิค (Cathay Pacific) อาจตัดสินใจเพิ่มอายุเกษียณการทำงานของพนักงานต้อนรับบนเครื่องบิน หลังได้รับเสียงร้องเรียนจากสหภาพแรงงาน ทั้งนี้สายการบินคู่แข่งอย่างสิงคโปร์ แอร์ไลน์ (Singapore Airlines) ก็มีอายุเกษียณของพนักงานต้อนรับบนเครื่องบินที่ 62 ปี ส่วนสายการบินออล-นิปปอน แอร์เวยส์ (All-Nippon Airways) ก็อยู่ที่ 65 ปี

“สำหรับกลุ่มคน Gen-Y (วัยทำงานอายุ อายุ 27-36 ปี) เมื่อถามว่าจะทำงานได้นานแค่ไหน คน Gen-Y ในเอเชียส่วนใหญ่จะบอกว่าสามารถทำงานได้จนกว่าจะเสียชีวิตโดยเฉพาะคนญี่ปุ่น”

ข้อมูลจาก ManpowerGroup Solution

ต่อมาเมื่อต้นเดือน ธ.ค. 2559 หนังสือพิมพ์ The Standard ของฮ่องกงรายงานว่าผู้บริหารของคาเธ่ย์ แปซิฟิค ระบุว่าจากจำนวนพนักงาน 9,000 คน มีถึงกว่าครึ่งหนึ่งที่ต้องการยืดระยะเวลาเกษียณออกไป ทั้งนี้การเพิ่มอายุเกษียณของพนักงานจะยังไม่เกิดขึ้นอย่างแน่นอนก่อนเดือน ม.ค. ปี 2561

ส่วนสหภาพแรงงานฯ ระบุว่าจะทำการสำรวจความเห็นของพนักงานและจะนำไปเป็นข้อเรียกร้องเพื่อเจรจากับฝ่ายบริหารในปีถัดไป นอกจากนี้สหภาพแรงงานฯ ยังระบุว่าสามารถล่ารายชื่อพนักงานได้แล้วถึง 3,600 คน ในการเปลี่ยนแปลงสภาพการจ้างให้ยืดอายุการเกษียณทำงานของพวกเธอเป็น 65 ปี

ทั้งนี้สำหรับอายุเกษียณของนักบินคาเธ่ย์ แปซิฟิคอยู่ที่ 65 ปี ส่วนพนักงานภาคพื้นดินอยู่ที่ 60 ปี (ยกเว้นสาขาในสหราชอาณาจักรจะอยู่ที่ 65 ปี)

ความเคลื่อนไหวระลอกล่าสุดของสหภาพแรงงานพนักงานต้อนรับสายการบินคาเธ่ย์ แปซิฟิค นี้เริ่มมาตั้งแต่ปี 2558 โดยจากรายงานของเว็บไซต์ rthk.hkระบุว่าพนักงานต้อนรับของหลายสายการบินในฮ่องกงได้ออกมาเรียกร้องให้รัฐบาลแก้ไขกฎหมายเพิ่มอายุเกษียณในอุตสาหกรรมอยู่ที่ 65 ปี นอกจากสายการบินคาเธ่ย์ แปซิฟิค ที่พนักงานต้อนรับมีอายุเกษียณอยู่ที่ 55 ปีแล้ว สายการบินดราก้อนแอร์ (Dragonair) ก็ยิ่งมีอายุเกษียณที่น้อยกว่านั้นเพียง 45 ปี

แคลโรล ง็อก เลขาธิการทั่วไปของสหพันธ์ลูกเรือฮ่องกง (Hong Kong Cabin Crew Federation) กล่าวว่าการให้ลูกเรือที่มีประสบการณ์เกษียณก่อนวัยอันควรทั้ง ๆ ที่พวกเธอยังปฏิบัติงานได้ดีนั้นอาจจะเป็นการเพิ่มภาระให้สังคม และประสบการณ์บนเครื่องของลูกเรือเหล่านี้จะมีประโยชน์ต่อความปลอดภัยของอุตสาหกรรมการบิน

อนึ่งสหภาพแรงงานพนักงานต้อนรับสายการบินคาเธ่ย์ แปซิฟิค ถือเป็นหนึ่งในสหภาพแรงงานที่เข้มแข็งในภาคอุตสาหกรรมการบิน โดยปัจจุบันมีสมาชิกถึง 7,200 คน เคยเรียกร้องจนทำให้พวกเธอสามารถขยายอายุเกษียณจาก 45 ปี เป็น 55 ปี ได้สำเร็จมาครั้งหนึ่งแล้วเมื่อปี 2551

ยื่นอุทรณ์คำสั่งถอนประกัน 'ไผ่ ดาวดิน'  ถึงศาลอุทรธรณ์ภาค 4 ชี้ไม่เคยผิดเงื่อนไขประกัน หรือก่อความเสียหายและไม่มีแนวโน้มจะก่อความเสียหาย ข้ออ้างของผู้ร้องขอถอนประกันเลื่อนลอย และข้อวินิจฉัยของศาลจังหวัดขอนแก่นคลาดเคลื่อน ขอศาลอุทธรณ์ภาค 4 มีคำสั่งยกเลิก

ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน รายงานว่าเมื่อวันที่ 23 ธ.ค. 2559 ที่ศาลจังหวัดขอนแก่น ทนายความเครือข่ายของศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนเข้ายื่นคำร้องอุทธรณ์ถึงศาลอุทธรณ์ภาค 4 กรณีที่ศาลจังหวัดขอนแก่นมีคำสั่งเมื่อวันที่ 22 ธ.ค. ที่ผ่านมา ถอนประกัน นายจตุภัทร์ บุญภัทรรักษา ผู้ต้องหาในความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ กรณีแชร์ข่าวพระราชประวัติรัชกาลที่ 10 จากเว็บไซต์ข่าว BBC ไทย (ดู คำร้องขอถอนประกัน และคำสั่งถอนประกัน)  หลังไต่สวนพนักงานสอบสวนสถานีตำรวจภูธรเมืองขอนแก่น พยานของผู้ร้องให้เพิกถอนประกัน และสอบข้อเท็จจริงจากจตุภัทร์ ผู้ต้องหา และนายประกัน เป็นการลับ ไม่อนุญาตให้เพื่อนและประชาชนที่สนใจเข้าร่วมรับฟัง โดยผลจากคำสั่งดังกล่าวของศาลจังหวัดขอนแก่น ทำให้นายจตุภัทร์ถูกควบคุมตัวไปขังที่สถานบำบัดพิเศษขอนแก่นในทันที

คำร้องอุทธรณ์คำสั่งศาลจังหวัดขอนแก่นดังกล่าว ขอให้ศาลอุทธรณ์ภาค 4 พิจารณาและมีคำสั่งกลับคำสั่งของศาลจังหวัดขอนแก่น  โดยให้ยกเลิกคำสั่งถอนประกันฉบับลงวันที่ 22 ธ.ค. 59, ยกเลิกหมายขังผู้ต้องหา และมีคำสั่งอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวผู้ต้องหาไปในระหว่างพิจารณาคดีตามคำสั่งและสัญญาประกันตัวผู้ต้องหาในวันที่ 4 ธ.ค. 59 ทั้งนี้ คำร้องอุทธรณ์ระบุเหตุผลในข้อกฎหมายและข้อเท็จจริง สรุปความได้ดังนี้

1. จากเงื่อนไขในการอนุญาตปล่อยตัวชั่วคราวนายจตุภัทร์ เมื่อวันที่ 4 ธ.ค.59 ที่กำหนดให้นายประกันและผู้ต้องหามาศาลตามนัด ห้ามเกี่ยวข้องกับยาเสพติดให้โทษ พยานหลักฐานในคดี หรือก่อความเสียหายใด ๆ นั้น ผู้ต้องหาไม่ได้กระทำการใด ๆ ผิดไปจากเงื่อนไขที่ศาลจังหวัดขอนแก่นกำหนดเลยทั้งสิ้น ซึ่งข้อเท็จจริงนี้ในชั้นไต่สวน พนักงานสอบสวน พยานผู้ร้องก็มิได้เบิกความใด ๆ ต่อศาลเพื่อให้เห็นว่า ผู้ต้องหากระทำผิดเงื่อนไขดังกล่าวอย่างไร
2. กรณีที่ศาลจังหวัดขอนแก่นมีคำวินิจฉัยว่า  ผู้ต้องหาไม่ได้ลบข้อความที่ถูกกล่าวหาเป็นคดีนี้บนเฟสบุ๊คของผู้ต้องหานั้น เป็นการยกเหตุนอกไปจากคำร้องขอถอนประกัน และกรณีที่ศาลจังหวัดขอนแก่นวินิจฉัยว่าการกระทำของผู้ต้องหาดังกล่าวเป็นการฝ่าฝืนคำสั่งศาลและไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขของศาลนั้น ศาลไม่เคยกำหนดเงื่อนไขให้ผู้ต้องหาลบข้อความที่ถูกกล่าวหาเป็นคดีนี้แต่อย่างใด อีกทั้ง ในชั้นไต่สวน ผู้ต้องหาก็ได้ชี้แจงต่อศาลชัดเจนแล้วว่า  เหตุที่ไม่ได้ลบข้อความดังกล่าว เนื่องจากมีความประสงค์ที่จะเก็บไว้เป็นพยานหลักฐานพิสูจน์ความบริสุทธิ์ว่า ผู้ต้องหาไม่ได้กระทำความผิด ซึ่งผู้ร้องก็มิได้คัดค้านแต่อย่างใด นอกจากนี้ กรณีที่ผู้ร้องอ้างว่า คดีนี้เป็นคดีร้ายแรง  และผู้ต้องหามีประวัติการกระทำความผิดเกี่ยวกับคดีความมั่นคงหลายคดีนั้น เป็นข้ออ้างที่ไม่อาจนำมาเป็นเหตุที่ขอให้ศาลถอนประกันผู้ต้องหาได้ เนื่องจากศาลจังหวัดขอนแก่นก็ได้พิจารณาแล้วและอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวผู้ต้องหาไปแล้ว อีกทั้งข้อเท็จจริงดังกล่าวเป็นข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นก่อนคดีนี้  และเป็นข้อหาที่ผู้ต้องหาเคลื่อนไหวทางการเมืองเพื่อช่วยเหลือประชาชนและต่อต้านคณะรัฐประหาร  ซึ่งทุกคดียังไม่มีคำพิพากษาถึงที่สุด  รวมทั้งศาลก็ได้ให้ปล่อยตัวชั่วคราวผู้ต้องหาแล้วในทุกคดี
3. ข้อวินิจฉัยของศาลจังหวัดขอนแก่นว่า  ผู้ต้องหาได้แสดงออกถึงพฤติกรรรมในเชิงสัญลักษณ์เย้ยหยันอำนาจรัฐโดยไม่เกรงกลัวต่อกฎหมายบ้านเมือง เป็นข้อวินิจฉัยที่คลาดเคลื่อน เพราะตามคำร้องขอถอนประกัน ผู้ร้องระบุว่าข้อความที่ผู้ต้องหาพิมพ์ในสื่อสังคมออนไลน์นั้นเป็นข้อความในเชิงเยาะเย้ยเจ้าพนักงาน เป็นคนละเรื่องกับการวินิจฉัยว่า ผู้ต้องหามีพฤติการณ์เย้ยหยันอำนาจรัฐโดยไม่เกรงกลัวต่อกฎหมาย อีกทั้ง พยานหลักฐานในชั้นไต่สวน ไม่มีประเด็นใดที่จะวินิจฉัยไปในทางนั้นได้เลย
4. นับแต่ที่ผู้ต้องหาได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวไปตั้งแต่วันที่ 4 ธ.ค. 59 นั้น  ผู้ต้องหามิได้กระทำการใด ๆ ผิดจากข้อกำหนดและเงื่อนไขของศาลแต่อย่างใด  ข้ออ้างของผู้ร้องขอถอนประกันนั้นเลื่อนลอยไม่มีเหตุไม่มีผลและไม่น่าเชื่อถือแต่อย่างใดทั้งสิ้น พยานหลักฐานที่ยื่นต่อศาลก็เป็นเพียงเป็นการแสดงออกของวัยรุ่นในชีวิตประจำวัน ทั้งการแสดงความยินดีและเห็นอกเห็นใจเพื่อนฝูง และการสนุกสนานกันในหมู่เด็กมหาวิทยาลัย  ซึ่งทั้งหมดนี้พยานของผู้ร้องเองก็เบิกความชัดเจนว่า ไม่มีข้อความหรือลักษณะใด ๆ ที่เป็นการเยาะเย้ยถากถางเจ้าหน้าที่หรือเย้ยหยันอำนาจรัฐแต่อย่างใด อีกทั้งคดีนี้ยังไม่มีข้อบ่งชี้ว่าผู้ต้องหากระทำการอันเป็นความผิดจริงหรือไม่ มีเพียงคำกล่าวโทษของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหารซึ่งมีความขัดแย้งกับผู้ต้องหาอยู่ตลอดมา
5. การที่ศาลจังหวัดขอนแก่นวินิจฉัยว่า  ผู้ต้องหาได้กระทำการอันก่อให้เกิดความเสียหายภายหลังจากการปล่อยตัวชั่วคราว เป็นการวินิจฉัยที่คลาดเคลื่อน เนื่องจากการปล่อยตัวชั่วคราวผู้ต้องหาในคดีนี้ที่ผ่านมาไม่เคยก่อให้เกิดความเสียหายแต่อย่างใด  และไม่มีแนวโน้มที่จะก่อให้เกิดความเสียหายเลย เห็นได้จากในชั้นไต่สวน พยานผู้ร้องไม่ได้เบิกความและยืนยันให้ศาลเห็นว่ามีความเสียหายใด ๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างที่ผู้ต้องหาได้รับการปล่อยตัวชั่วคราวไป และมีแนวโน้มจะเกิดความเสียหายใด ๆ 

อย่างไรก็ตาม หากศาลอุทธรณ์ภาค 4 ยังไม่มีคำสั่งในกรณีนี้ หรือมีคำสั่งยืนตามคำสั่งศาลจังหวัดขอนแก่น พนักงานสอบสวนต้องยื่นคำร้องเพื่อขออำนาจศาลจังหวัดขอนแก่นฝากขังนายจตุภัทร์เป็นผัดที่ 3 ในวันที่ 27 ธ.ค. ที่จะถึงนี้

เอมอส ยี เยาวชนชาวสิงคโปร์วัย 18 ปี ที่เคยถูกตัดสินจำคุก 2 ครั้ง ครั้งแรก 4 สัปดาห์ เนื่องจากโพสต์คลิปวิจารณ์ลี กวนยู อดีตผู้นำสิงคโปร์เทียบพระเยซู และครั้งต่อมา 6 สัปดาห์ ในข้อหาโพสต์ข้อความวิจารณ์ศาสนาคริสต์และอิสลาม ล่าสุดเขาเดินทางไปสหรัฐอเมริกาเพื่อขอสถานะผู้ลี้ภัย ก่อนถูกเจ้าหน้าที่สหรัฐควบคุมตัวเมื่อไปถึงชิคาโก

ที่มา: YouTube/Amos Yee

วิดีโอแนะนำตัวของ Amos Yee ในช่อง YouTube ของเขา

เอมอส ยี ปางซาง (Amos Yee Pang Sang) หรือ เอมอส ยี อายุ 18 ปี เยาวชนสิงคโปร์ซึ่งถูกตัดสินจำคุก 2 ครั้งในข้อหาใส่ร้ายศาสนาและอดีตผู้นำประเทศสิงคโปร์คือ ลี กวนยิว ล่าสุดถูกควบคุมตัวในสหรัฐอเมริกา ในระหว่างที่เขาแสวงหาสถานะผู้ลี้ภัยการเมือง

รายงานในเซาท์ไชน่ามอร์นิงโพสต์ (SCMP) ของฮ่องกง อ้างคำให้สัมภาษณ์ของ เลลิสซา เฉิน นักกิจกรรมสิทธิพลเมืองชาวสิงคโปร์ที่อยู่ในสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีส่วนช่วยเหลือเอมอส ยี ในการแสวงหาสถานะผู้ลี้ภัยการเมือง ระบุว่า เอมอส ยี ถูกควบคุมตัวหลังจากเดินทางมาถึงท่าอากาศยาน O’Hare ที่ชิคาโก ในวันที่ 16 ธันวาคมนี้

โดยเอมอส ยี ถูกควบคุมตัวที่คุกในเมืองแมคเฮนรี (McHenry) ใกล้กับชิคาโก และเลลิสซา เฉิน ติดต่อกับเอมอส ยี ล่าสุดผ่านระบบวิดีโอลิ้งเมื่อ 22 ธันวาคมที่ผ่านมา

ทั้งนี้เอมอส ยี เดินทางเข้าสหรัฐอเมริกาด้วยวีซ่านักท่องเที่ยว แต่ถูกควบคุมตัวในขั้นตอนสกรีนลำดับที่สอง เมื่อเขาแจ้งเจ้าหน้าที่ควบคุมชายแดนสหรัฐอเมริกาว่าต้องการลี้ภัย

โดยแมรี โท มารดาของเอมอส ยี ทราบเรื่องแล้วจากฝ่ายกฎหมายที่อยู่ในสหรัฐอเมริกา ที่ให้ความช่วยเหลือเอมอส ยี

ทั้งนี้เลลิสซา เฉิน ได้รับการติดต่อจากเอมมอส ยีเรื่องการแสวงหาสถานะผู้ลี้ภัยมาตั้งแต่ต้นปีนี้ ขณะที่ฟิล โรเบิร์ตสัน รองผู้อำนวยการแผนกเอเชีย ของฮิวแมนไรท์วอทช์ (HRW) ทราบข่าวการควบคุมตัวเอมอส ยี แล้ว

"เจ้าหน้าที่สหรัฐอเมริกาควรทราบว่าสิงคโปร์ได้ใช้รูปแบบของการข่มขู่และละเมิด เอมอส ยี เนื่องจากมุมมองทางการเมืองของเขา โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อเรื่องที่เขาประณามผู้นำประเทศและความรุนแรงของพรรคกิจประชาชน (PAP) ซึ่งเป็นพรรครัฐบาล ต่อการแสดงออกของสาธารณะ" โรเบิร์ตสันระบุ

ทั้งนี้ เอมอส ยี เคยถูกตัดสินจำคุก 6 สัปดาห์ เมื่อเดือนกันยายน หลังจากสารภาพต่อข้อกล่าวหา 6 ข้อ ว่าโพสต์ข้อความโดยไตร่ตรองไว้ก่อน ลงในโซเชียลมีเดียซึ่งเป็นการกล่าวหาศาสนาคริสต์และอิสลาม โดยนับเป็นการตัดสินลงโทษเอมอส ยี เป็นครั้งที่ 2 ในรอบ 12 เดือนมานี้ โดยก่อนหน้านี้เขาถูกจำคุก 4 สัปดาห์ ข้อหาทำให้ผู้นับถือศาสนาเสียความรู้สึก เนื่องจากการแสดงความเห็นของเขาลงใน YouTube เปรียบเทียบอดีตนายกรัฐมนตรี ลี กวนยู กับพระเยซู

เขายังถูกตัดสินให้มีความผิดในข้อหาเผยแพร่การ์ตูนล้อเลียนที่เขาวาด ซึ่งมีรูปลี กวนยู และอดีตนายกรัฐมนตรีอังกฤษ มากาเร็ต แทชเชอร์

ฉง จาเอียน อาจารย์รัฐศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ระบุว่า เหตุควบคุมตัว เอมอส ยี ของสหรัฐอเมริกา จะไม่กระทบกับความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐอเมริกาและสิงคโปร์ เนื่องจากเป็นกรณีที่เกิดขึ้นเพียงหนเดียว และรัฐบาลสหรัฐอเมริกาปฏิบัติต่อผู้ลี้ภัยการเมืองเป็นรายกรณีไป

ก่อนหน้านี้เคยมี นักการเมืองสิงคโปร์ที่ลี้ภัยไปในประเทศตะวันตก เช่น ฟราสซิส เซียว รองอธิบดีกรมอัยการที่หันมาวิจารณ์รัฐบาลสิงคโปร์ โดยเขาออกนอกประเทศในปี ค.ศ. 1988 และสามารถขอสถานะผู้ลี้ภัยการเมืองได้ในสหรัฐอเมริกา โดยหลังจากนั้นเขาถูกรัฐบาลสิงคโปร์ฟ้องร้องในข้อหาขาดราชการและหนีภาษี

อนึ่งในการให้สัมภาษณ์นิตยสารไทม์เมื่อปีที่แล้ว ลี เซียนหลง นายกรัฐมนตรีสิงคโปร์ ผู้เป็นบุตรของลี กวนยู กล่าวว่า เสรีภาพในการแสดงออกของนครรัฐที่ร่ำรวยอย่างสิงคโปร์นั้นมีข้อจำกัด

"ในสังคมของเรา ซึ่งเป็นสังคมพหุวัฒนธรรมและพหุศาสนา การโจมตีศาสนาอื่นหรือชาติพันธุ์ เชื้อชาติ ภาษา หรือศาสนา เป็นสิ่งที่น่ากังวล ในกรณีนี้ เขาเป็นวัยรุ่น ดังนั้นเราต้องดำเนินการเรื่องนี้อย่างเหมาะสมเนื่องจากเขายังเด็ก" ลี เซียนหลงกล่าว

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ เจนวิทย์ เชื้อสาวะถี และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ ยังคงสนทนากับ ภาวิน มาลัยวงศ์ อาจารย์ภาควิชาภาษาอังกฤษ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ วิเคราะห์สุนทรพจน์ของโดนัลด์ ทรัมป์ ว่าที่ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาคนที่ 45 ในช่วงก่อนเลือกตั้งและหลังได้รับชัยชนะ โดยภาวินเสนอว่าในช่วงหาเสียงโดนัลด์ ทรัมป์ ฉลาดที่จะเล่นบทบาทคนโง่ นอกจากนี้เขายังโน้มน้าวให้ผู้ลงคะแนนเห็นว่า ฮิลลารี คลินตัน คู่แข่งของเขาแท้จริงแล้วเป็นชนชั้นนำพวกเดียวกับ บารัก โอบามา รวมไปถึงสามี บิล คลินตัน ซึ่งเป็นอดีตประธานาธิบดีเช่นกัน

นอกจากนี้ในการโต้อภิปราย เมื่อฮิลลารี คลินตัน หยิบยกถึงปัญหาที่ต้องการแก้ไข โดนัลด์ ทรัมป์ ก็จะโต้ด้วยการตอกย้ำถึงความล้มเหลวทางการเมืองของคลินตัน ว่ามีบทบาททางการเมืองมาแล้ว 30 ปี แต่ทำไมจึงไม่แก้ไข

ภาวินยังกล่าวถึงสุนทรพจน์ของทรัมป์ หลังได้รับชัยชนะการเลือกตั้งว่ามีความเปลี่ยนแปลงโดยนับรวมทุกคนเข้ามาในสุนทรพจน์มากขึ้น เปลี่ยนการใช้สรรพนามจาก "ฉัน" เป็น "พวกเรา" นอกจากนี้ยังให้ความหมายของ "American Dream" ที่ฉีกขนบมากกว่าคลินตัน โดยเขาเชื่อว่าชาวอเมริกันทำงานหนักแล้ว แต่ยังมีศักยภาพที่ยังไม่ได้ดึงมาใช้ประโยชน์ (untapped potential) ซึ่งตัวเขาเองจะเป็นผู้ดึงศักยภาพนั้นออกมา

ในขณะที่หลังการเลือกตั้ง โดนัลด์ ทรัมป์ เริ่มผ่อนปรนนโยบายบางเรื่องที่เคยหาเสียงเอาไว้ เช่น จะรักษาข้อดีของกฎหมายประกันสุขภาพที่ริเริ่มในสมัยของโอบามา หรือปรับนโยบายเรื่องคนเข้าเมือง ต่อเรื่องนี้ ปองขวัญ ตั้งคำถามต่อการหาเสียงที่ผ่านมาของทรัมป์ว่า คือการรณรงค์ทางการเมืองที่ผู้คนอยากเห็นจริงๆ หรือ ที่ใช้อารมณ์ความรู้สึกนำหน้า ขณะที่นโยบายหาเสียงกลับไม่ได้ถูกใช้จริงๆ ขณะที่ในทวิตเตอร์ 1 วันหลังทรัมป์ได้รับชัยชนะ ก็มีเหตุที่ชนกลุ่มน้อยในสหรัฐอเมริกาถูกปฏิบัติหรือถูกโจมตีด้วยถ้อยคำเกลียดชัง

ติดตามรายการหมายเหตุประเพทไทยย้อนหลังที่

https://www.facebook.com/maihetpraphetthai หรือ

https://www.youtube.com/playlist?list=PLyjd9jzMpO2Xby4FyxWMwY8auIFY01eVQ

ยิ่งชีพย้ำมาตรา 14 ปิดกั้นเสรีภาพชัด รอดูตอนบังคับใช้ สฤณีขอจับตาออกกฎกระทรวงจะลงรายละเอียดสำคัญ และกฎหมายความมั่นคงไซเบอร์ปีหน้า คาดผู้ประกอบการเซ็นเซอร์ตัวเองหนัก ชวรงค์ระบุบางส่วนดีขึ้นสำหรับสื่อสิ่งพิมพ์ เชื่อโดยรวมดีกว่าฉบับก่อน "ถ้าแย่กว่า ผมคงไม่ส่งคนของเราร่วมในกระบวนการแต่แรก"  

25 ธ.ค.2559 ที่คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) มีการจัดเสวนาเรื่อง “ประเทศไทย พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ พ.ศ.2559” โดยมีผู้เข้าร่วมได้แก่ อังคณา นีละไพจิตร คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, สฤณี อาชวานันทกุล จากเครือข่ายพลเมืองเน็ต, ฐิติรัตน์ ทิพย์สัมฤทธิ์กุล อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มธ., ยิ่งชีพ อัชฌานนท์ จากiLaw, อรพิณ ยิ่งยงพัฒนา จาก SEAPA หรือองค์กรพันธมิตรเพื่อเสรีภาพสื่อในเอเชียตะวันกออกเฉียงใต้, ชวรงค์ ลิมป์ปัทมปาณี ที่ปรึกษาสมาคมผู้ผลิตข่าวออนไลน์ ที่ปรึกษาสมาคมผู้ดูแลเว็บไทย ประธานสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ

ร่างพ.ร.บ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 (ฉบับที่ 2) หรือฉบับแก้ไขที่เป็นประเด็นใหญ่และสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) ให้ความเห็นชอบอย่างเอกฉันท์ 168 ต่อ 0 งดออกเสียง 5 นั้นสร้างความผิดหวังให้กับผู้ตื่นตัวในประเด็นเสรีภาพและความเป็นส่วนตัวออนไลน์อย่างมาก แต่กระนั้นการต่อสู้นี้ยังไม่จบสิ้น เพราะต้องมีการออกรายละเอียด “ข้อปฏิบัติ” ในกฎหมายระดับกระทรวงอีกประมาณ 5 เรื่องใหญ่ โดยหลังจากมีการลงพระปรมาภิไธยและประกาศใช้กฎหมาย จะต้องนับไปอีก 120 วันจึงเริ่มบังคับใช้จริงเพื่อให้ทุกส่วนเตรียมความพร้อมต่างๆ และกฎกระทรวงเหล่านี้ต้องร่างภายใน 60 วันหลังจากนั้น

ยิ่งชีพ: มาตรา 14(1) และ (2)  มีส่วนที่ดีขึ้น แย่ลงมาก และลิเก (สวยงามไร้ความหมาย)

-          ประเด็น 14 (1) ของเดิมเน้น “ข้อมูลปลอม” และ “ข้อมูลเท็จ” ซึ่งกฎหมายอาญามีเรื่องการหมิ่นประมาทในมาตรา 326 อยู่แล้วซึ่งเน้นว่าการให้ข้อมูลที่ทำให้คนอื่นเสียหายและมีบุคคลที่3 มารับทราบถือว่าผิด แต่มีข้อยกเว้นเรื่องการติชมโดยสุจริต ที่ผ่านมาจะเห็นการใช้มาตรา 14(1) พ่วงกับกฎหมายหมิ่นประมาทในการ “ปิดปาก” ผู้วิพากษ์วิจารณ์ เช่น ไม่เอาโรงไฟฟ้า ไม่เอาเหมืองแร่ เปิดโปงซ้อมทรมานเกิดขึ้น เป็นการรวม 2 ข้อหาในคดีเดียว หลายคดีที่ดังๆ อาจรอลงอาญา กระนั้นก็มีส่วนที่ศาลสั่งจำคุก 40 เดือนโดยไม่รอลงอาญา นั่นคือ แอดมินเพจทวงคืนพลังงาน หรืออีกกรณีที่เจ้าตัวไม่เปิดเผย ถูกจำคุกถึง 11 ปี  เรียกว่ามีการติดคุกจริงๆ จากการใช้ 2 ข้อหานี้กับผู้วิพากษ์วิจารณ์

-          ปกติเรามีกฎหมายหมิ่นประมาทใช้อยู่แล้ว มีโทษจำคุก 1 ปี ถ้ามีโฆษณาจำคุก 2 ปี มีข้อยกเว้นดังกล่าวไป ยอมความได้ แต่ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ โทษจำคุก 5 ปี ไม่มีข้อยกเว้น และยอมความไม่ได้ มีตัวอย่างที่คู่ขัดแย้งตกลงกันได้แต่กลับยอมความไม่ได้ คดีต้องดำเนินต่อให้เห็นหลายกรณี

-          5 จุด ดีขึ้น 3 ประการ แย่ลงมาก 1 ประการ เล่นลิเก 1 ประการ

ดีขึ้น : 1.มีการระบุเพิ่มเติมว่า ข้อมูลเท็จหากกระทบบุคคลธรรมดา ลดโทษเหลือจำคุก 3 ปี  2.ให้เป็นความผิดอันยอมความได้ 3.มีการเติม “โดยทุจริตหรือโดยหลอกหลวง” นิยามของทุจริตมีเจตนาเพื่อให้ได้ผลประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง หากตีความแคบๆ จะทำให้หมายถึงการหลอกลวงทรัพย์สินชัดเจนขึ้น เอาไปใช้ปิดปากยากขึ้น

แย่มาก : แต่กระนั้นก็ยังมีคำว่า “ที่บิดเบือน” ใส่ลงมาด้วย ตรงนี้เป็นเรื่องข้อมูลและการแสดงความคิดเห็น คำนี้เคยอยู่ในกฎหมายประชามติและถูกนำมาใช้ดำเนินคดีกับคนที่ออกมาวิพากษ์วิจารณ์ร่างรัฐธรรมนูญ 2559

ลิเก: คำว่า “อันมิใช่การกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา” เข้าใจว่าผู้ร่างพยามแก้ไขปัญหาที่โดนวิจารณ์มากว่ามาตรา 14 ถูกใช้กับกฎหมายหมิ่นประมาทจึงเขียนเพื่อหวังแก้ปัญหานี้ แต่มันไม่ช่วยอะไร และอันที่จริงคณะกรรมการร่างเคยทำได้ดีกว่านี้ ในครั้งรับฟังความเห็นเดือนสิงหาคม เขียนว่า “การนำเข้าข้อมูลปลอมหรือข้อมูลเท็จเพื่อให้ได้ไปซึ่งทรัพย์สินส่วนบุคคล” แบบนี้แก้ปัญหาได้และตรงเจตนารมณ์ แต่สุดท้ายก็ไม่ใช้ ซึ่งอาจทำให้เข้าใจได้ว่าผู้ร่างไม่ได้จริงใจจะแก้ปัญหา  

-          14(2) ของเดิมระบุถึงการนำเข้าข้อมูลที่อาจกระทบความมั่นคง ทำให้ประชาชนตื่นตระหนัก ฉบับแก้ไขใหม่เพิ่มเรื่องการกระทบความปลอดภัยสาธารณะ ความมั่นคงเศรษฐกิจ โครงสร้างพื้นฐาน นี่เป็นการเพิ่มข้อความทางกฎหมายที่ทำให้เกิดการตีความได้กว้างขวางมาก

-          ไอลอว์จะยังไม่รวบรวมรายชื่อยกเลิกการพิจาณาทันทีเดี๋ยวนี้ ต้องการรอดูการบังคับใช้ก่อน

ชวรงค์ : “ถ้ามันแย่กว่าเดิม ผมคงให้คนของเราออกมา ไม่ร่วมกระบวนการกับเขา” 
                “ร่างสมัยรัฐบาลทักษิณเลวร้ายกว่านี้มาก”

-          เราติดตามการทำกฎหมายนี้มาตั้งแต่ปี 2550 กฎหมายนี้เริ่มร่างมาตั้งแต่สมัยพรรคไทยรักไทยซึ่งฉบับนั้นเลวร้ายกว่านี้ “ร่างนั้นเลวร้ายกว่านี้เยอะมาก แต่ด้วยพลังของพวกเราที่ช่วยกันตอนนั้น เราทำร่างสู้กับกระทรวงไอซีทีปี 2550 ส่งคนไป 3-4 คน สู้กับสนช.ตอนนั้น ข้อดีคือเป็นกฎหมายฉบับแรกที่เข้าสู่ สนช.ยุคนั้นเลยมีเวลาพิจารณาเยอะ ใช้เวลาประมาณ 6 เดือนกว่า ก็ไม่ได้เป็นที่พอใจทั้งหมด ได้ระดับหนึ่ง ยังมีข้อห่วงกังวล เช่น 14(1) ถูกเอาไปเชื่อมโยงฟ้องคดีหมิ่นประมาท”

-          ตามฉบับเก่านั้นกระทบกับสื่อกระแสหลัก คือ การฟ้องหมิ่นประมาทสื่อหนังสือพิมพ์นั้นจะมีอายุความ 6 เดือนถึง 1 ปีหลังตีพิมพ์ แต่หากนำขึ้นเว็บอายุความไม่มี เจอเมื่อไรฟ้องได้เมื่อนั้น และตอนนี้สื่อหลักก็ทำเว็บกันหมด ดังนั้นการแก้ไขในร่างล่าสุดนี้ขอมองต่างว่า เป็นเรื่องนี้ดี ไม่ใช่ ลิเก กับการระบุลงไปว่า “อันมิใช่การกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา”  เพราะอย่างน้อยสื่อหลักก็สบายใจที่จะไม่เอามาตรา 14 มาใช้ฟ้องพ่วงในคดีหมิ่นประมาท แม้คดีหมิ่นประมาทตามกฎหมายอาญาเราจะไม่เห็นด้วยอยู่แล้ว มันเป็นปัญหากระทบต่อเสรีภาพสื่อ

-          คำว่า “ที่บิดเบือน” ไม่แน่ใจว่าจะนำมาใช้ในทางปฏิบัติได้แค่ไหน รัฐบาล คสช. ค่อนข้างฝังใจกับเรื่องนี้มาก เขาจะรู้สึกว่าบางทีในโลกออนไลน์มีการกล่าวหากันโดยเอาข้อมูลที่ไม่ใช่มากล่าวหากันแล้วเอาผิดไม่ได้ นี่เป็นวิธีคิดของเขา ก็คงต้องช่วยกันเวลาลงสู่การปฏิบัติ

-          มาตรา 15 ดีขึ้นในแง่ที่ทำให้มีกระบวนการในการคัดกรอง ส่วนกฎกระทรวงในการ notice and take down เคยเสนอว่าต้องไม่น้อยกว่าที่ศาลวางบรรทัดฐานไว้ใน “คดีเว็บบอร์ดประชาไท” คือ 11 วัน เพราะเราเห็นว่า 3 วันนั้นน้อยไป  

-          ส่วนกลไกต่างๆ นั้นรมว.ดิจิตัลฯ คนใหม่เข้าใจเรื่องสิทธิเสรีภาพทางออนไลน์อยู่แล้ว เราวางแผนจะคุยกับท่านอยู่ว่าการทำกฎกระทรวงที่จะออกตามกฎหมายนี้ในหลายมาตรา ตรงนี้ต้องมีการทำประชาพิจารณ์รับฟังความคิดเห็นให้ทั่วถึง

-          มาตรา 20 อยากทำความเข้าใจว่า เราเองก็เป็นส่วนหนึ่งที่บอกว่า ไม่เอาแบบที่เขียนว่าไม่ผิดกฎหมายแต่จะเอาผิด หากดูฉบับปี 2550 มีเรื่องนี้อยู่แล้ว ไม่มีกรรมการกลั่นกรองอะไรด้วยซ้ำ เจ้าหน้าที่นำเรื่องไปขอให้ศาลสั่งแล้วปิดได้เลย แต่ในร่างใหม่มีกระบวนการในเรื่องนอกจากมีกรรมการกลั่นกรองแล้ว ต้องปฏิบัติตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ต้องมีการไต่สวน มีกระบวนการหลายชั้นกว่าจะปิดได้

-          “ประเด็นคือ ร่างที่แก้ไขมันดีกว่าเดิม คือ ฉบับปี 2550 หรือไม่ ถ้ามันดีกว่าก็อาจต้องยอมรับมัน แต่ถ้ามันแย่ลงพวกผมคงไม่ยอมแน่ คงไม่นั่งเฉย ที่ผ่านมาเราก็แสดงบทบาทในการท้วงติงส่วนที่เป็นประเด็นปัญหา มีการยื่นหนังสือกรรมาธิการ มีการคุยกันในกลุ่มต่างๆ ส่งคนของเราเข้าไปอยู่ ถ้ามันแย่กว่าเดิม ผมคงให้คนของเราออกมาตั้งแต่แรก คงไม่ให้ร่วมกระบวนการเขา ถ้าไม่เอาฉบับนี้แล้วจะใช้ฉบับเดิมมันก็จะยังแย่เหมือนเดิมอย่างที่วิพากษ์วิจารณ์ ถามว่าถ้ามันไม่ดีแล้วทำไมรัฐบาลจากการเลือกตั้งไม่ทำ รัฐบาลจากการเลือกตั้งบางครั้งรับฟังความคิดเห็นจากภาคประชาสังคมน้อยกว่ารัฐบาลทหาร จะเล่าว่าคณะกรรมาธิการฯ ตอนแรกเหมือนมีใบสั่งต้องทำให้เสร็จภายใน 2-3 เดือน เราเข้าไปท้วงติงหลายเรื่องเลยยืดมาเป็น 6 เดือน แล้วก็ประชาพิจารณ์หลายรอบมาก เปิดให้คนเข้าไป แต่สังคมไทยก็แบบนี้ ถ้าไม่ถึงเวลาสร้างดราม่าคนก็จะไม่แสดงความคิดเห็นมาก พรรคการเมืองสองพรรค ถามว่าทำไมไม่แก้ให้ดีตั้งแต่คุณมีอำนาจ มาตอนนี้ก็มาแสดงความเห็นเพื่อหาเสียง”

-          ไมได้สนับสนุนทั้งหมด มีหลายส่วนที่ไม่เห็นด้วย แต่มีหลายส่วนดีขึ้นก็ต้องยอมรับแล้วค่อยๆ แก้ไป

สฤณี: ความไม่ชัดเจนที่ผู้ประกอบการต้องแบก เส้นทางสู่ self censorship 

-          พยายามมองจากฝั่งผู้ให้บริการต่อพ.ร.บ.นี้ ในส่วนของความกังวล มาตรา 15 ของเดิมผู้ให้บริการไม่มีช่องทางอะไรเลยที่จะแสดงออกว่าตัวเองไม่ได้ยินยอมให้เกิดความผิดตามมาตรา 14 แต่ของใหม่มีการแก้ไขซึ่งเราจะพบแนวปฏิบัติ notice and take down ในร่างประกาศของกระทรวงปรากฏในเว็บไซต์ของ ETDA บอกว่าหากผู้ให้บริการทำตามนี้ไม่ต้องรับผิดทางกฎหมาย ขั้นตอนคือ ผู้ใช้บริการที่ต้องการร้องเรียนต้องกรอกแบบฟอร์มร้องเรียน ระบุชื่อนามสกุล ระบุการทำผิด และชี้แจงด้วยว่าน่าจะเกิดการเสียหายอะไรบ้าง เมื่อแจ้งแล้วภายใน 3 วันผู้ให้บริการต้องทำการระงับเนื้อหานั้น กระบวนการนี้ไม่ต้องดูมาตรา 20 แล้ว มันให้ผู้ให้บริการทำเองได้เลย ซึ่งน่ากังวลยิ่ง ผู้ให้บริการจะมั่นใจได้อย่างไรว่าที่มีผู้ร้องเรียนมานั้นถูกหรือไม่ถูกในเมื่อ 14(2) มันกำกวมมาก

-          ผู้ร่างบอกว่ากฎกระทรวงนี้เอามาจากกฎหมายคุ้มครองลิขสิทธิ์ของอเมริกา ซึ่งระบุว่าถ้าเป็นโฮสต์ไม่ต้องรับผิดถ้าทำตามขั้นตอน คือ เจ้าของลิขสิทธิ์ส่งหนังสือไปให้โฮสต์ ถ้าโฮสต์ตรวจสอบแล้วพบชัดเจนว่าเข้าข่ายผิดลิขสิทธิ์ก็จะส่งให้เจ้าของเว็บหรือคนนำเข้าข้อมูลนั้น ถ้าคนนำเข้าข้อมูลมั่นใจว่าไม่ละเมิดก็สามารถส่งหนังสือค้านกลับไปได้ แต่ก็จะเริ่มมีภาระทางกฎหมายแล้วว่าเขาอาจเริ่มกระบวนการฟ้องร้อง ที่ผ่านมาใช้มานานแล้วก็มีปัญหาเยอะ เช่น หลายคนบอกว่าไม่มีบทลงโทษอะไรเลยสำหรับคนแจ้งเตือนแบบหลอก กูเกิลระบุว่า 37% ที่ร้องเรียนเรื่องลิขสิทธิ์ตรวจสอบแล้วพบว่าไม่เกี่ยวอะไรเลยกับลิขสิทธิ์เลย ในจำนวนนี้ 57% เป็นเรื่องการพยายามปิดปากคู่แข่ง นี่ขนาดแค่เนื้อหาลิขสิทธิ์เท่านั้นยังมีปัญหามากมาย หากผู้ให้บริการต้องตีความว่าอะไรบิดเบือนยิ่งยากขึ้นมากและเป็นแรงจูงใจที่จะเซ็นเซอร์ตัวเองอย่างมาก ต้นทุนก็จะสูงขึ้นเพราะต้องมีคนมาดูแลตรงนี้ ถ้ามั่นใจว่าสิ่งที่มีคนร้องมานั้นไม่ผิด จะไม่ปิดกั้นก็อาจต้องเตรียมตัวสู้คดี

-          มาตรา 20   อยากให้สื่อและประชาชนช่วยติดตามดูในกฎกระทรวง ซึ่งมีร่างประกาศบอกว่า เพื่อประโยชน์ในการระงับหรือแพร่หลายข้อมูล ห้พนักงานเจ้าหน้าที่ระงับการทำให้แพร่หลายหรือลบข้อมูลนั้นเอง และเชื่อมโยงกับระบบของผู้ให้บริการได้เองด้วย มันฟังดูเหมือนเขากดเองได้ แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่าจะไม่กระทบกับข้อมูลส่วนอื่นของผู้ให้บริการ

-          ยังมีคำว่า “ให้ดำเนินการทางเทคนิคใดๆ ที่ได้มาตรฐานและเกิดผลตามคำสั่งศาล” ปัจจุบันเว็บหลายเว็บมีการเข้ารหัสให้เป็นมาตรฐานสากลในเรื่องความเป็นส่วนตัว ถ้าเขาดำเนินการเช่นนั้นตามปกติแล้วต้องเจอด่านที่เข้ารหัส “มาตรการทางเทคนิคใดๆ” ที่ทำให้ปิดกั้นได้สำเร็จได้นั้นมันคืออะไร

-          อีกประเด็นที่สำคัญมาก คือ ต้นปีที่แล้วมีชุดกฎหมายเศรษฐกิจดิจิตัล เป็นแพ็คเกจ 10 ฉบับ ตอนนี้แยกส่วนออกมา ระยะ 1-2 เดือนข้างหน้าจะมีกฎหมายในชุดเดิมทยอยเข้า สนช. คือ ความมั่นคงไซเบอร์ และพ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลซึ่งดูเหมือนจะดำเนินแนวทางสวนทางกับชื่อกฎหมาย ยังไม่นับรวม พ.ร.บ. กสทช. ซึ่งเกี่ยวกับเสรีภาพสื่อมวลชยโดยตรง

-          สุดท้ายคงต้องตั้งคำถามว่าเราอยากเห็นสังคมออนไลน์แบบนไหน เช่น อยากให้คนคิดเป็นวิทยาศาสตร์มากขึ้น มีทักษะความคิดเชิงวิพากษ์ มันไม่มีทางเกิดได้ในสังคมที่เรายกอำนาจให้การตัดสินความจริง การบิดเบือน ข้อเท็จจริง ให้ศาลหรือกลุ่มบุคคลตัดสิน แม้แต่วิทยาศาสตร์ยังไม่มีความจริงสัมบูรณ์นับประสาอะไรกับโลกออนไลน์

ฐิติรัตน์: หลักการเขียนกฎหมายทั่วโลกไม่ใช้คำกำกวม

-          จะพูดถึงเนื้อหาและกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการแก้ไขกฎหมาย โดยส่วนตัวเข้าใจในเจตนาดีที่ของเจ้าหน้าที่หลายหน่วยงานอธิบายว่าพยายามแก้ในข้อที่เป็นปัญหาเดิม เช่น ม.14 แต่ภาคประชาชนก็มีคำถามว่าแก้ได้จริงหรือเปล่า

-          ประเด็นที่พูดกันมากคือ เทคนิคการฟ้องแบบไม่เอาผล แต่เป็นการฟ้องเพื่อต้องการให้หยุดการกระทำใดๆ หรือที่เรียกว่า “ปิดปาก” ผู้วิพากษ์วิจารณ์นั้นเป็นปัญหาของฉบับเดิม แต่ฉบับแก้ไขนี้นอกจากปัญหานี้จะไม่หมดไปแล้วยังอาจเกิดขึ้นได้ง่ายขึ้น เช่น การเพิ่มคำว่า “บิดเบือน” อีกทั้งวิธีการที่ภาครัฐบอกว่าเป็น “การสร้างสมดุล” นั้นสะท้อนผ่านการตั้งคณะกรรมการกลั่นกรองเนื้อหา 9 คน ในจำนวนนี้ให้ตัวแทนฝ่ายสื่อและฝ่ายสิทธิมนุษยชน 3 คน และการโหวตใช้เสียงข้างมาก อย่างไร 3 คนก็ไม่มีสิทธิชนะ   

-          การสร้างสมดุลในกฎหมายนั้นเป็นปัญหาโลกแตกของทุกที่ เถียงกันไม่จบไม่สิ้น แต่สิ่งที่เขาพยายามให้รัฐบาลทำคือ การลดใช้คำที่กำกวมลงให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้ และอย่าคิดว่าการให้กลุ่มบุคคลหรือศาลกลั่นกรองจะทำให้คำนั้นชัดเจน เพราะสุดท้ายก็อาศัยดุลยพินิจของคนกลุ่มหนึ่งอยู่ดี

-          ที่อยากชวนคิดกันต่อ โลกอินเตอร์เน็ตเสรีมากและรัฐอาจต้องการควบคุมบางประการ คำถามคือ กฎหมายควรทำหน้าที่อะไรบ้าง ควรชี้นำ ควรคิดแทนเลยหรือเปล่า ส่วนตัวขอเสนอว่า กฎหมายไม่ควรจะควบคุมอินเตอร์เน็ตมากไป เพราะอาจบังคับใช้ไม่ได้ถ้าตีกรอบมากขนาดนั้นหรือไม่สะท้อนความคิดของสังคมจริงๆ เช่น การที่ทุกคนต้องลบข้อมูลที่ศาลสั่งว่าเป็นข้อมูลเท็จมันเป็นไปไม่ได้ มันจะกลายว่าคนไม่เชื่อกฎหมาย และพอจะกำกับมากเกินไปก็เป็นการให้ดุลยพินิจกับเจ้าหน้าที่อาจนำไปสู่การ abuse of power สุดท้าย มันจะไปขัดขวางการเจริญเติบโตของวิจารณญาณของคนในสังคมเอง

อังคณา:  กสม.เสนอข้อกังวลต่อ สนช.แล้วหลายรอบ

-          เห็นด้วยที่จะต้องปรับปรุงพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ 2550 แต่หลักการสำคัญต้องดำรงอยู่คือการเคารพเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นที่ไม่เกิดผลกระทบต่อสังคมหรือผู้อื่น

-          กสม. มีการทำข้อห่วงกังวลกับ สนช.หลายมาตรา เช่น การกำหนดความผิดการนำเข้าข้อมูลอันเป็นเท็จ การกำหนดว่าอะไร จริง หรือ เท็จ ไม่มั่นใจว่าคณะกรรมการที่ตั้งขึ้นมาจะวินิจฉัยได้อย่างมีคุณภาพ เช่น รายงานการซ้อมทรมานโดยเจ้าหน้าที่รัฐ เราจะสามารถพิสูจน์ความจริงในเรื่องนี้ได้อย่างไร (ในเมื่อผู้ถูกกล่าวหาและผู้มีอำนาจในการปิดกั้นข้อมูลคือรัฐเอง)

-          ตามหลักกฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองฯ  ICCPR การออกกฎหมายใดๆ ในการจำกัดสิทธิความเป็นส่วนตัวหรือการแสดงออกโดยอาศัยความมั่นคงแม้เป็นสิ่งที่รัฐกระทำได้แต่ต้องไม่อ้างอย่างกว้างขวางและกระทบสิทธิบุคคลเกินสมควร ป้องกันไม่ให้รัฐใช้อำนาจเกินขอบเขต แต่สนช.ผ่านกฎหมายที่มีคำ “ความมั่นคง” อยู่ฉบับ แม้แต่พ.ร.บ.ความเท่าเทียมทางเพศก็ให้เลือกปฏิบัติได้โดยอ้างความมั่นคงของชาติ เรียกว่าตีความอย่างกว้างขวางมาก เปิดโอกาสให้ตีความ “อย่างไร้ขอบเขต”

-          ตัวอย่างคดีตามพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ที่เกิดขึ้น ในฐานะอนุกรรมการด้านสิทธิพลเมืองฯ มีชาวบ้านหลายพื้นที่ถูกฟ้องโดยกฎหมายนี้จากเจ้าหน้าที่และเอกชนอย่างไม่เป็นธรรม  

อรพิณ:  ไทยผู้นำเทรนด์ภูมิภาค เรื่องเสรีภาพ(ที่ลดลง)  

-          ประเทศไทยนำเทรนด์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้พอสมควร เป็นประเทศแรกๆ ที่มีพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์  ในขณะที่ประเทศอื่นๆ เพิ่งทยอยมีเมื่อ 4-5 ปีให้หลังนี้เอง

-          พ.ร.บ.คอมออกแต่ละครั้งก็เข้มงวดขึ้นเรื่อยๆ และล้วนปรากฏในยุครัฐบาลทหารตลอด ส่งผลต่อการจัดอันดับเสรีภาพที่ไทยเคยอยู่ในกลุ่มมีเสรีภาพจนมาอยู่ในกลุ่มไม่มีเสรีภาพ  ขณะที่กฎหมายเข้มงวดขึ้น ภาคประชาสังคมกลับอ่อนแอลง สื่อมวลชนก็แยกออกจากการเคลื่อนไหวออกจากประชาชน ไม่เหมือนกระแสช่วงปฏิรูปสื่อเมื่อปี 2540 ที่สื่อและภาคประชาสังคมเป็นเนื้อเดียวกันในการผลักดันวาระนี้ ตอนนี้สมาคมสื่อค่อนข้างพึงพอใจกับร่างนี้ แต่ผู้ใช้อินเตอร์เน็ตมองต่างออกไป

-          ประเด็นสำคัญของเรื่องนี้คือ มาตรา14  โดยเฉพาะคำว่าข้อมูลเท็จ ในฐานะที่ไม่ใช่นักกฎหมายเกิดข้อสงสัยว่า จำเป็นไหมที่คนต้องถูกห้ามพูดเรื่องโกหก มันอาจเป็นเรื่องไม่ดี แต่เราจำเป็นต้องใช้กลไกกฎหมายในการเอาคนเข้าคุกด้วยโทษหนักขนาดนี้หรือเปล่า

-          เมื่อดูกฎหมายเพื่อนบ้าน ทุกประเทศค่อนข้างย้ำเรื่อง ความมั่นคงการก่อการร้าย วิธีการเขียนต่างกันไป แต่ไทยย้ำเรื่องข้อมูลเท็จ โดยมีลาวและเวียดนามอีกสองประเทศที่เขียนคล้ายๆ กัน ของลาวใช้คำว่า “ข้อมูลที่ไม่เป็นจริง”

-          เนื่องจากคนใช้เทคโนโลยีมากขึ้น รัฐแต่ละรัฐก็จะหันมาตรวจตราข้อมูลในโลกออนไลน์มากขึ้น หลายประเทศยังมีกลไกที่จะปิดกั้นข้อมูลในออนไลน์ ยกเว้นฟิลิปปินส์ ข้อสังเกตคือ เวลาที่เราคุยกันเรื่องพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ หลายครั้งมีตัวอย่างที่ทีมที่เกี่ยวข้องกับการร่างกฎหมายหยิบยกมาพูดและมองว่ามันไม่กระทบกับเสรีภาพในการแสดงออกและสื่อ แต่ถ้าดูภาพรวมในเรื่องคดีทั้งไทยและภูมิภาคก็ใช้กฎหมายลักษณะนี้ในจัดการปิดปากกับคนที่วิพากษ์วิจารณ์รัฐเป็นหลัก และแม้ท้ายที่สุดแม้ผู้วิจารณ์จะชนะคดีแต่ แต่ต้นทุนของการต้องสู้คดีมันสูงมาก สำหรับคนที่มีฐานะทางสังคม สื่อมวลชนมีสังกัดอาจสามารถจ่ายทั้งเงินทั้งเวลาได้ แต่กับคนธรรมดาอาจลำบากและจะนำไปสู่การ self censor มากขึ้น