ยูโรวิชั่น ที่อาเซอไบจัน กับการประท้วงเรียกร้องสิทธิ

ขณะที่ประเทศอาเซอไบจันกำลังเห่อการได้เป็นเจ้าภาพยูโรวิชั่น งานประกวดร้องเพลงงานใหญ่ของกลุ่มประเทศยุโรป กรณีการไล่รื้อบ้านเรือนประชาชน และเรื่องสิทธิเสรีภาพสื่อ ก็ยังเป็นเรื่องที่นักสิทธิมนุษยชนให้ความสำคัญ

ยูโรวิชั่น เป็นการแข่งขันประกวดร้องเพลงของกลุ่มประเทศยุโรป มีผู้คนทั่วโลกติดตามชมกว่า 100 ล้านคน ซึ่งในปี 2012 ปีล่าสุดนี้ถือเป็นครั้งที่ 57 แล้ว และผู้เป็นเจ้าภาพจัดงานคือประเทศอาเซอไบจัน ประเทศที่มีตัวแทนคว้าชัยในการประกวดเมื่อปีที่แล้ว โดยมีการจัดแข่งขันในวันที่ 22, 24, 26 พ.ค. ที่ผ่านมา ที่เมืองบาคู ของอาเซอไบจัน

 

อย่างไรก็ตามการแข่งยุโรวิชั่นในครั้งนี้ก็ถูกวิพากษ์วิจารณ์จากนักกิจกรรม โดยเฉพาะนักกิจกรรมด้านสิทธิมนุษยชนอย่างฮิวแมนไรท์วอทช์ ว่ามีการละเมิดสิทธิโดยการขับไล่ผู้อยู่อาศัยจากแหล่งเดิมโดยอ้างเหตุผลว่าต้องการปรับทัศนียภาพของเมืองบาคู

 

 

ฮิวแมนไรท์วอทช์ รายงานเมื่อเดือน ก.พ. ที่ผ่านมาว่า ทางการอาเซอไบจันได้ทำการรื้อถอนอาคารบ้านเรือนโดยไม่มีการแจ้งเตือนล่วงหน้า และมีครอบครัวหนึ่งที่ไม่ได้รับอนุญาตให้นำสิ่งของเครื่องใช้ในบ้านออกจากอาคารก่อนที่จะมีการถล่มอาคาร

 

ขณะที่นักกิจกรรมมองว่าการไล่รื้อถอนอาคารบ้านเรือนเป็นไปเพื่อการเปิดทางไปสู่การจัดงานยูโรวิชั่นและการสร้างบาคูคริสตัลฮอลล์ ซึ่งจะเป็นเวทีคอนเสิร์ทของงานยูโรวิชั่นปี 2012 แต่ทางคณะกรรมการของยูโรวิชั่นก็ปฏิเสธคำกล่าวอ้างของนักกิจกรรม โดยบอกหลังจากที่สำรวจพื้นที่บาคูว่าการสร้างคริสตัลฮอลล์ไม่จำเป็นต้องมีการรื้อถอนอาคารใดๆ และการก่อสร้างดำเนินไปอย่างโปร่งใส

 

ทางสหภาพการกระจายเสียงของยุโรป (EBU) ก็บอกว่ายุโรวิชั่นเป็นงานประกวดที่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับเรื่องการเมือง และรัฐบาลอาเซอไบจันก็อ้างว่าการก่อสร้างไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องใดๆ กับยูโรวิชั่น

 

 

มาจนถึงช่วงสุดสัปดาห์ที่มีการแข่งขันยูโรวิชั่น 2012 สำนักข่าว BBC ก็รายงานบรรยากาศครึกครื้นที่เกิดขึ้นในกรุงบาคู ขณะเดียวกันก็รายงานว่ามีการประท้วงของกลุ่มสิทธิมนุษยชนที่กล่าวหาว่ารัฐบาลอาเซอไบจันเหยียบย้ำประชาธิปไตย ปิดกั้นเสรีภาพสื่อ และกักขังศัตรูทางการเมือง แต่ทางรัฐบาลอาเซอไบจันก็บอกว่าคำวิจารณ์นี้ไม่ถูกต้องและเป็นกลุ่มชาติตะวันตกที่พยายามทำให้ประเทศตนเสื่อมเสีย

 

ทางการอาเซอร์ไบจันพยายามสลายการชุมนุมโดยการจับกุมตัวผู้ประท้วงหลายครั้ง โดยในวันที่ 22 พ.ค. เจ้าหน้าที่ตำรวจได้ควบคุมตัวนักกิจกรรมที่แจกจ่ายโปสการ์ดวิจารณ์รัฐบาล โดยไม่อนุญาตให้เขาติดต่อกับทนายหรือครอบครัวเป็นเวลาสองวัน ชายผู้นี้ถูกสั่งจำคุกเป็นเวลา 10 วัน

 

ต่อมาในวันที่ 24 พ.ค. ตำรวจก็เข้าสลายการชุมนุมโดยจับกุมตัวผู้ประท้วง 30 ราย หลังจากที่มีผู้ประท้วงราว 100 คนมาชุมนุมประท้วงกันในกรุงบาคู ซึ่งทางฮิวแมนไรท์วอทช์ออกแถลงการประณามว่า การสลายการชุมนุมของผู้ที่ชุมนุมอย่างสงบทั้งสองครั้งติดต่อกันได้สื่อให้เห็นถึงการที่รัฐบาลอาเซอไบจันไม่ปกป้องสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชน

 

"รัฐบาลอาเซอไบจันใช้เวลายาวนานในการเตรียมการและตกแต่งบาคูก่อนที่จะจัดงานยูโรวิชั่น แต่การที่ตำรวจสลายการชุมนุมของผู้ที่ชุมนุมอย่างสงบ ทำให้งานรื่นเริงนี้ดูมืดมนลง" จอร์จี กอเจีย จากฮิวแมนไรท์วอทช์กล่าว

 

ในวันเดียวกัน (24 พ.ค.) สภายุโรปก็มีมติเรียกร้องให้อาเซอไบจันเลิกปิดกั้นเสรีภาพสื่อและเสรีภาพในการรวมกลุ่ม และยังได้เรียกร้องให้มีการปล่อยตัวนักข่าว 6 คน รวมถึงประณามการใช้กำลังทุบตีนักข่าวชื่อ อิดรัก แอบบาสซอฟ และให้เลิกข่มขู่คุกคามนักข่าวสืบสวนสอบสวนที่ชื่อคัดดิยา อิสมาอิลโลวา ด้วย

 

ในกลุ่มผู้ประท้วงเมื่อวันที่ 24 มีผู้หญิงสองคนที่ถือป้ายบอกว่า "พวกเราต้องการโทรทัศน์สาธารณะ ไม่ใช่ช่องโทรทัศน์ของอิลฮาม" ซึ่งหมายถึงการที่ประธานาธิบดี อิลฮาม อลิเยฟ ของอาเซอไบจัน เป็นผู้ควบคุมสื่อในประเทศของประชาชนอยู่ห่างไกลกับการมีส่วนร่วมในสื่อ

 

ในรายงานของฮิวแมนไรท์วอทช์ยังระบุอีกว่า มีผู้ประท้วงจากฝ่ายค้านของอาเซอไบจัน รวมตัวกันหน้าสถานีโทรทัศน์อิชติไมเพื่อเรียกร้องให้มีเวลาสำหรับรายการของฝ่ายค้าน แค่ก็ถูกตำรวจทั้งนอกและในเครื่องแบบเข้าสลายผู้ชุมนุมด้วยการใช้กำลังทุบตี และเมื่อมีฝ่ายต่อต้านเดินมาสมทบโดยตะโกนว่า "เสรีภาพ" และ "ลาออกไป" เจ้าหน้าที่ก็เข้ามาสกัดกั้นพวกเขาในแบบเดียวกัน

 

"สิ่งเดียวที่ใช้แยกแยะนักกิจกรรมฝ่ายต่อต้านที่ถูกจับกุมด้วยกำลังกับประขาขนอีกหลายสิบคนโดยรอบในพื้นที่ คือการที่คนๆ นั้นตะโกนเรียกร้อง 'เสรีภาพ' " กอเจีย กล่าว "มันน่าประหลาดใจมากที่ได้เห็นว่าความพยายามจะพูดอย่างเสรีกลับถูกตอบรับด้วยความรุนแรง"

 

ซึ่งในวันที่ 25 ก็เกิดเหตุการณ์คล้ายกัน เมื่อช่วงราว 5.30 น. ตามเวลาท้องถิ่น ก็มีกลุ่มประชาชนมารวมตัวกันที่ทางเดินริมชายหาดของเมืองบาคู โดยมีกำลังเจ้าหน้าที่ทั้งในและนอกเครื่องแบบเตรียมพร้อมอยู่จำนวนมาก และเมื่อกลุ่มฝูง

ชนตะโกนคำว่า "เสรีภาพ" กลุ่มตำรวจก็พากันเข้าจับกุมพวกเขา ทำให้มีผู้ประท้วงที่ถูกจับกุมเพิ่มขึ้นราว 70 ราย

 

 

จากบรรยากาศเช่นนี้ทาง BBC ก็รายงานว่า มีผู้ประท้วงราว 100 คนที่เกรงว่าจะถูกจับกุมตัว จึงแค่เดินไปมารอบๆ กรุงบาคู ไม่ได้ถือป้าย ไม่ได้เปล่งคำขวัญ แต่ใช้วิธีสวมเสื้อยืดที่มีคำว่า "จงร้องเพลงเพื่อประชาธิปไตย" 

 

ราซูล หนึ่งในผู้จัดการประท้วงด้วยการใส่เสื้อยืดเดินในครั้งนี้บอกว่า เขาอยากให้นักร้องทุกคนที่เข้าแข่งขันในยูโรวิชั่นพูดถึงเรื่องการละเมิดสิทธิมนุษยชนในอาเซอไบจัน

 

มีนักร้องชาวสวีเดนคือลอรีนได้เข้าพบกับนักกิจกรรมด้านสิทธิมนุษยชนท้องถิ่นเมื่อวันที่ 23 พ.ค. ที่ผ่านมา เป็นเหตุให้ อาลี ฮาซานอฟ ผู้ช่วยอาวุโสของปธน.อลีเยฟ เรียกร้องให้ EBU เข้าแทรกแซงลอรีน โดยกล่าวหาว่าลอรีนได้เข้าพบกับกลุ่มที่ต่อต้านชาวอาเซอไบจัน

 

ในรายงานล่าสุดของอฺวแมนไรท์วอทช์ เรียกร้องให้รัฐบาลมีการปล่อยตัวประชาชนที่ถูกจับกุม และหยุดยั้งการจับกุมคนโดยไร้สาเหตุเพียงเพราะกล่าวคำพูดที่ไม่ได้ผิดกฏหมาย

 

"อาเซอไบจัน เป็นประเทศที่เซนต์สัญญาข้อตกลงด้านสิทธิมนุษยชนหลายฉบับ รวมถึงอนุสัญญาคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของพลเมืองยุโรป (European Convention on Human Rights) ด้วย ซึ่งทำให้รัฐบาลมีพันธกรณีในการเคารพต่อสิทธิในการชุมนุม และในการงดเว้นการปฏิบัติไม่ดีต่อผู้ประท้วง..." รายงานของฮิวแมนไรท์วอทช์ระบุ